Δάσκαλος α΄ Βάθμιας εκπαίδευσης
Περιγραφή επαγγέλματος:
Ο δάσκαλος έχει ως έργο του τη διδασκαλία των μαθημάτων της πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης σε μαθητές ηλικίας από έξι ως δώδεκα ετών. Πιο συγκεκριμένα, ο δάσκαλος οργανώνει την ύλη που πρέπει να μεταδώσει στα παιδιά σε διδακτικές ενότητες, ώστε να διδαχθεί ομοιόμορφα κατά τη διάρκεια του έτους, προετοιμάζει τη διδασκαλία του και τα απαραίτητα εποπτικά μέσα, (εικόνες, χάρτες, διαφάνειες, φίλμς) και αξιολογεί την επίδοση των μαθητών του.
Εκτός από τις υποχρεώσεις που αφορούν τη διδασκαλία των μαθημάτων του, οφείλει επίσης να βοηθά το διευθυντή του σχολείου στη γραφική εργασία, να συμμετέχει στην οργάνωση των σχολικών εορτών και στις διάφορες πολιτιστικές και κοινωνικές εκδηλώσεις και να συνοδεύει τους μαθητές σε επισκέψεις και ημερήσιες εκδρομές. Έχει επίσης την υποχρέωση να συγκεντρώνει τους γονείς και κηδεμόνες σε περιοδικά διαστήματα για να ανακοινώσει τα αποτελέσματα των επιδόσεων των παιδιών τους και να συζητήσει μαζί τους διάφορα προβλήματα που παρουσιάζονται στη σχολική ζωή. Φροντίζει να ενημερώνεται γύρω από τις νέες κατευθύνσεις των επιστημών της αγωγής και να εφαρμόζει σύγχρονες μεθόδους διδασκαλίας.
Ακόμη, οφείλει να εξασφαλίζει την ενεργό συμμετοχή των μαθητών σε όλη τη διαδικασία της μάθησης, προσπαθεί να παρέχει βοήθεια στους μαθητές σε ατομική βάση. Συμβάλλει στη διαμόρφωση της προσωπικότητας και στην καλλιέργεια του χαρακτήρα των μαθητών. Τους βοηθά επίσης να αποκτήσουν αυτογνωσία δημιουργεί ένα κλίμα συνεννόησης και συνεργασίας μαζί τους. Ο δάσκαλος είναι ο καθοδηγητής του παιδιού στα πρώτα χρόνια της ζωής του. Με την προσωπικότητά του, το παράδειγμα και τις γνώσεις του συμβάλλει στην καλλιέργεια του παιδιού, την εξέλιξή του και την πρόοδο του μέσα στη κοινωνία.
Εκτός από τις υποχρεώσεις που αφορούν τη διδασκαλία των μαθημάτων του, οφείλει επίσης να βοηθά το διευθυντή του σχολείου στη γραφική εργασία, να συμμετέχει στην οργάνωση των σχολικών εορτών και στις διάφορες πολιτιστικές και κοινωνικές εκδηλώσεις και να συνοδεύει τους μαθητές σε επισκέψεις και ημερήσιες εκδρομές. Έχει επίσης την υποχρέωση να συγκεντρώνει τους γονείς και κηδεμόνες σε περιοδικά διαστήματα για να ανακοινώσει τα αποτελέσματα των επιδόσεων των παιδιών τους και να συζητήσει μαζί τους διάφορα προβλήματα που παρουσιάζονται στη σχολική ζωή. Φροντίζει να ενημερώνεται γύρω από τις νέες κατευθύνσεις των επιστημών της αγωγής και να εφαρμόζει σύγχρονες μεθόδους διδασκαλίας.
Ακόμη, οφείλει να εξασφαλίζει την ενεργό συμμετοχή των μαθητών σε όλη τη διαδικασία της μάθησης, προσπαθεί να παρέχει βοήθεια στους μαθητές σε ατομική βάση. Συμβάλλει στη διαμόρφωση της προσωπικότητας και στην καλλιέργεια του χαρακτήρα των μαθητών. Τους βοηθά επίσης να αποκτήσουν αυτογνωσία δημιουργεί ένα κλίμα συνεννόησης και συνεργασίας μαζί τους. Ο δάσκαλος είναι ο καθοδηγητής του παιδιού στα πρώτα χρόνια της ζωής του. Με την προσωπικότητά του, το παράδειγμα και τις γνώσεις του συμβάλλει στην καλλιέργεια του παιδιού, την εξέλιξή του και την πρόοδο του μέσα στη κοινωνία.
Ο δάσκαλος χρειάζεται να διαθέτει υπομονή, κατανόηση, φαντασία και ευσυνειδησία. Επίσης είναι απαραίτητο να αγαπά και να κατανοεί τα παιδιά, με τα ιδιαίτερα προβλήματα και τις ανάγκες τους. Ο δάσκαλος πρέπει να διαθέτει ευρύτερη παιδεία και πολλαπλά ενδιαφέροντα, διοικητικές ικανότητες, ικανότητα επικοινωνίας, ικανότητα να μεταδίδει τις γνώσεις του στους μαθητές και να προκαλεί το σεβασμό, αλλά και την αγάπη στο πρόσωπό του.
Οφείλει, ακόμη, να είναι προσιτός και συνεργάσιμος με τους γονείς, να συζητά μαζί τους τα προβλήματα των παιδιών τους και να εξασφαλίζει τη δική τους συμβολή στην αντιμετώπισή τους. Τέλος, χρειάζεται να συνεργάζεται με τους συναδέλφους του εκπαιδευτικούς που υπηρετούν στην ίδια σχολική μονάδα, προκειμένου να αντιμετωπίσουν συλλογικά τα θέματα που προκύπτουν γύρω από τη λειτουργία του σχολείου.
Οφείλει, ακόμη, να είναι προσιτός και συνεργάσιμος με τους γονείς, να συζητά μαζί τους τα προβλήματα των παιδιών τους και να εξασφαλίζει τη δική τους συμβολή στην αντιμετώπισή τους. Τέλος, χρειάζεται να συνεργάζεται με τους συναδέλφους του εκπαιδευτικούς που υπηρετούν στην ίδια σχολική μονάδα, προκειμένου να αντιμετωπίσουν συλλογικά τα θέματα που προκύπτουν γύρω από τη λειτουργία του σχολείου.
Για να ασκήσει το επάγγελμα αυτό ένα άτομο με προβλήματα όρασης, πρέπει να ξέρει το σύστημα Braille, και να έχει καλή γνώση του χώρου όπου θα εργάζεται ώστε να μπορεί να κινείται με σχετική ευκολία. Επίσης μια καλή βοήθεια θα ήταν η γνώση Η/Υ.
Για να γίνει κάποιος δάσκαλος πρέπει να σπουδάσει στα Παιδαγωγικά Τμήματα Δημοτικής Εκπαίδευσης των Πανεπιστημίων Αθήνας, Θεσσαλονίκης, Δ. Μακεδονίας στη Φλώρινα, Ιωαννίνων, Κρήτης στο Ρέθυμνο, Πάτρας, Θράκης στην Αλεξανδρούπολη, Αιγαίου στη Ρόδο και Θεσσαλίας στο Βόλο. Υπάρχει επίσης το Παιδαγωγικό τμήμα Ειδικής Αγωγής στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας στο Βόλο. Η φοίτηση στα παραπάνω τμήματα διαρκεί 8 εξάμηνα.
Ο δάσκαλος απασχολείται στη δημόσια και ιδιωτική πρωτοβάθμια εκπαίδευση και σε πολλών ειδών εκπαιδευτικές και παιδαγωγικές δραστηριότητες, όπως στην παιδαγωγική έρευνα. Ως ελεύθερος επαγγελματίας μπορεί να ιδρύσει δικό του ιδιωτικό εκπαιδευτήριο ή να ασχοληθεί με ιδιαίτερα μαθήματα.
Ο δάσκαλος εργάζεται καθημερινά σύμφωνα με το πρόγραμμα του σχολείου, αλλά οι επαγγελματικές του υποχρεώσεις δεν τελειώνουν με το σχολικό ωράριο. Περιλαμβάνουν την αναγκαία προετοιμασία του για τη διδασκαλία, τον έλεγχο και την αξιολόγηση των μαθητικών εργασιών, καθώς και την προετοιμασία και συμμετοχή του στις διάφορες σχολικές εκδηλώσεις.
Στην περίπτωση που εργάζεται σε μικρά χωριά στην επαρχία, μπορεί να χρειαστεί να διδάσκει σε περισσότερες από μία ή και στις έξι τάξεις κάθε ημέρα (βλ. μονοθέσια-διθέσια, κτλ δημοτικά σχολεία).
Όταν στις σχολικές τάξεις ο αριθμός μαθητών είναι αυξημένος, το έργο του δασκάλου περιπλέκεται και δεν έχει πάντα τη δυνατότητα να επικοινωνεί σε ατομική βάση με τους μαθητές του για να αντιμετωπίσει αποτελεσματικά τα προβλήματά τους. Μερικές φορές το έργο του δυσκολεύεται επίσης από ανεπαρκείς ή κακές κτιριακές εγκαταστάσεις ή συνθήκες.
Στην περίπτωση που εργάζεται σε μικρά χωριά στην επαρχία, μπορεί να χρειαστεί να διδάσκει σε περισσότερες από μία ή και στις έξι τάξεις κάθε ημέρα (βλ. μονοθέσια-διθέσια, κτλ δημοτικά σχολεία).
Όταν στις σχολικές τάξεις ο αριθμός μαθητών είναι αυξημένος, το έργο του δασκάλου περιπλέκεται και δεν έχει πάντα τη δυνατότητα να επικοινωνεί σε ατομική βάση με τους μαθητές του για να αντιμετωπίσει αποτελεσματικά τα προβλήματά τους. Μερικές φορές το έργο του δυσκολεύεται επίσης από ανεπαρκείς ή κακές κτιριακές εγκαταστάσεις ή συνθήκες.
Το ωράριο εργασίας στα δημόσια δημοτικά σχολεία των μεγάλων πόλεων μπορεί να είναι εναλλασσόμενο, άλλοτε πρωί και άλλοτε απόγευμα, ανάλογα με τις συνθήκες του κτιρίου όπου λειτουργεί το σχολείο. Ο δάσκαλος παρακολουθεί την όλη λειτουργία του δημοτικού σχολείου και οι σχολικές αργίες και διακοπές θεωρούνται προνόμιο του κλάδου.
Ο Συλλογικός Φορέας που τους εκπροσωπεί είναι η Διδασκαλική Ομοσπονδία Ελλάδας (Δ.Ο.Ε.) και οι τοπικοί Σύλλογοι.
Τελειώνουν κάθε χρόνο τις σχολές τους κατά μέσο όρο περίπου 1.500 και διορίζονται κατά μέσο όρο 2.000 (τη σχολική χρονιά 2008/09 διορίστηκαν 2.217 δάσκαλοι). Άλλοι 3.500- 4.000 απαιτούνται ετησίως ως αναπληρωτές. Δεκάδες εκατοντάδες ως ωρομίσθιοι. Μιλάμε για το πλέον περιζήτητο επάγγελμα σήμερα στην Ελλάδα, τους δασκάλους, που η ταχύτητα απορρόφησής τους από τη δημόσια και την ιδιωτική εκπαίδευση είναι αστρονομική: πρόσληψη εντός ολίγων εβδομάδων!
Οι πολύ καλές επαγγελματικές προοπτικές του επαγγέλματος του δασκάλου (παρά τις χαμηλές αποδοχές, που είναι περίπου το 50% του μέσου όρου των χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης) έχουν στρέψει, τα τελευταία χρόνια, το ενδιαφέρον χιλιάδων υποψηφίων προς τα Παιδαγωγικά Τμήματα Δημοτικής Εκπαίδευσης και έχει πριμοδοτήσει και τις βάσεις εισαγωγής τους. Παράλληλα μια ματιά στην εξέλιξη των βάσεων εισαγωγής φανερώνει ότι σε όλες τις περιπτώσεις έχουμε σταδιακή άνοδο των βάσεων κάθε χρόνο, η οποία την περίοδο 2002-2008 φτάνει κατά μέσο όρο τα +4.000-5000 μόρια!
Οι πολύ καλές επαγγελματικές προοπτικές του επαγγέλματος του δασκάλου (παρά τις χαμηλές αποδοχές, που είναι περίπου το 50% του μέσου όρου των χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης) έχουν στρέψει, τα τελευταία χρόνια, το ενδιαφέρον χιλιάδων υποψηφίων προς τα Παιδαγωγικά Τμήματα Δημοτικής Εκπαίδευσης και έχει πριμοδοτήσει και τις βάσεις εισαγωγής τους. Παράλληλα μια ματιά στην εξέλιξη των βάσεων εισαγωγής φανερώνει ότι σε όλες τις περιπτώσεις έχουμε σταδιακή άνοδο των βάσεων κάθε χρόνο, η οποία την περίοδο 2002-2008 φτάνει κατά μέσο όρο τα +4.000-5000 μόρια!